Quyền chọn

Quyền chọn (Options) là một dạng hợp đồng chứng khoán phái sinh (Derivative Securities) hoạt động như 1 loại quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán một khoản đầu tư ở một mức giá cụ thể.

Các loại quyền chọn

Có hai loại hợp đồng quyền chọn:

• Hợp đồng quyền mua (Call Options): Cung cấp cho chủ sở hữu quyền mua khoản đầu tư với giá đã định, nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận khi khoản đầu tư tăng giá.
• Hợp đồng quyền bán (Put Options): Cấp cho chủ sở hữu quyền bán khoản đầu tư với giá đã định, nếu khoản đầu tư giảm giá thì nhà đầu tư có lợi nhuận.

Quyền chọn hoạt động như thế nào?

• Giả sử bạn mua quyền chọn mua trên cổ phiếu Hoà Phát (HPG) khi giá cổ phiếu đang giao dịch ở mức 45,000đ/Cổ phiếu. Và giả sử bạn sở hữu quyền chọn cho phép mua cổ phiếu với giá 50,000đ/ Cổ phiếu.
  Bây giờ, hãy tưởng tượng rằng giá cổ phiếu tăng hoặc giữ nguyên:
  • Giá cổ phiếu tăng lên 60,000đ/cổ phiếu: Lúc này bạn thực hiện quyền mua của mình, trả 50,000đ cho mỗi cổ phiếu và bán nó với giá 60,000đ/ cổ phiếu, lúc này bạn kiếm được 10,000đ cho mỗi cổ phiếu HPG.
  • Nếu giá cổ phiếu giữ ở mức 45,000đ/cổ phiếu: Quyền chọn là quyền chứ không phải nghĩa vụ, vì vậy bạn không thực hiện quyền mua hoặc bán cổ phiếu HPG lúc này, chi phí duy nhất bạn phải trả là mức phí cho hợp đồng quyền mua ban đầu.
• Cơ chế cho các quyền chọn bán cũng tương tự, bạn chỉ nên sử dụng quyền chọn bán trong trường hợp quyền chọn của bạn trở nên có giá trị nếu cổ phiếu giảm giá.
  Giả sử bạn đang sở hữu cổ phiếu Hoà Phát (HPG) nhưng lo lắng vì chúng có thể giảm giá nên bạn quyết định mua quyền chọn bán cho phép bạn có thể bán HPG với giá 40,000đ/cổ phiếu.
  • Khi cổ phiếu HPG giảm xuống mức 30,000đ/cổ phiếu. Lúc này bạn thực hiện quyền chọn bán của mình, bán HPG ở mức giá 40,000đ, thay vì lỗ 15,000đ/ cổ phiếu thì giờ đây bạn chỉ lỗ 5,000đ cho mỗi cổ phiếu.
  • Khi cổ phiếu giữ nguyên mức giá 45,000đ/ cổ phiếu. Quyền chọn bán của bạn hết giá trị, bạn không cần thực hiện chúng và tiếp tục nắm giữ cổ phiếu của mình và chắc chắn, bạn sẽ mất chi phí cho quyền chọn bán đã thoả thuận ban đầu.

Mua (Long) và Bán (Short)

Đây là cơ chế cơ bản nếu bạn mua một quyền chọn (Long), các nhà đầu tư cũng có thể bán quyền chọn (Short), trong trường hợp đó, bạn kiếm tiền thông qua phí bảo hiểm quyền chọn mà bạn nhận được trên mỗi lần bán.
Tuy nhiên, khi bạn bán quyền chọn, bạn không phải là người kiểm soát chúng. Thay vào đó, người mua sẽ quyết định xem họ có muốn thực hiện một tùy chọn mà bạn đã bán cho họ hay không. Và nếu họ làm vậy, bạn có nghĩa vụ kết thúc giao dịch và đó là lý do tại sao việc bán quyền chọn có thể gặp nhiều rủi ro.

Điều khoản quan trọng của quyền chọn

Dưới đây là các phần chính của bất kỳ quyền chọn nào:

• Cơ sở : Khoản đầu tư mà quyền chọn đang sử dụng. Nếu bạn mua một quyền chọn mua trên cổ phiếu HPG thì cổ phiếu HPG chính là cơ sở.
• Phí bảo hiểm : Chi phí trả trước mà người mua quyền chọn trả cho người bán.
• Giá thực tế : Giá mà bạn có thể mua hoặc bán khoản đầu tư cơ bản.
• Hết hạn : Bạn còn bao lâu để sử dụng quyền chọn mà sau đó nó sẽ hết hạn.
• Tiền bạc: Nếu thực hiện một quyền chọn hôm nay sẽ kiếm được lợi nhuận, thì điều đó được cho là đang lời (ITM – In the money); mặt khác các tùy chọn mất tiền được gọi là đang lỗ (OTM – Out the money).

Quyền chọn áp dụng những loại tài sản nào?

Bạn có thể mua các quyền chọn trên nhiều loại tài sản cơ bản, bao gồm:

• Cổ phiếu riêng lẻ
• Các quỹ hoán đổi danh mục (ETF – Exchange Traded Fund)
• Tiền tệ
• Chỉ số thị trường chứng khoán (Index)
• Trái phiếu

Key takeaways

• Quyền chọn cung cấp cho nhà đầu tư quyền để mua hoặc bán một khoản đầu tư cụ thể với mức giá đã thỏa thuận.
• Có hai loại quyền chọn: quyền chọn mua và quyền chọn bán. Quyền chọn mua có nghĩa là bạn có lợi nhuận nếu khoản đầu tư cơ bản tăng giá, trong khi quyền chọn bán sẽ kiếm được lợi nhuận nếu khoản đầu tư cơ bản giảm giá.
• Các nhà đầu tư có thể mua hoặc bán các quyền chọn đối với nhiều khoản đầu tư, thông thường được sử dụng nhiều nhất với cổ phiếu.

———————————————